دعاوی خانوادگی چیست؟ | انواع دعاوی خانواده و صلاحیت دادگاه خانواده
دعاوی خانوادگی به مجموعه اختلافات و مشکلات حقوقی گفته میشود که بین اعضای خانواده (همسر، فرزندان، والدین و خویشاوندان) یا افرادی که رابطه نسبی یا سببی دارند، ایجاد میشود. این دعاوی معمولاً از نظر عاطفی بسیار سنگین هستند و به همین دلیل در دادگاه خانواده و با تشریفات خاص رسیدگی میشوند.
مهمترین انواع دعاوی خانوادگی در ایران
بر اساس قانون حمایت خانواده، رایجترین دعاوی خانوادگی که در دادگاه خانواده مطرح میشود عبارتند از:
- نامزدی و خسارت ناشی از بهم خوردن عقد نامزدی
- نکاح دائم، نکاح موقت و اجازه دادگاه برای ازدواج مجدد
- شروط ضمن عقد نکاح (مثل وکالت در طلاق، حق تحصیل، حق خروج از کشور و…)
- ازدواج مجدد و دریافت اذن دادگاه
- مطالبه جهیزیه و استرداد جهیزیه (با سیاهه یا بدون سیاهه)
- مهریه (مطالبه مهریه عندالمطالبه و عندالاستطاعه، اعسار از پرداخت مهریه)
- نفقه زوجه، نفقه گذشته و نفقه ایام عده + اجرتالمثل ایام زوجیت
- تمکین و نشوز (دعوی الزام به تمکین یا اثبات عدم تمکین)
- طلاق (طلاق از طرف زن، طلاق توافقی، طلاق یکطرفه، فسخ نکاح، بذل مدت در عقد موقت، رجوع بعد از طلاق رجعی)
- حضانت فرزند و تعیین ملاقات با طفل پس از طلاق
- اثبات رشد یا رفع حجر
- ولایت قهری، قیمومت و امور مربوط به امین یا وصی محجور
- نفقه اقارب (نفقه پدر و مادر، فرزندان و…)
- غایب مفقودالاثر و تعیین تکلیف اموال و خانواده او
- سرپرستی کودکان بیسرپرست و بدسرپرست
- اهدای جنین
- تغییر جنسیت و مسائل حقوقی مرتبط
چرا در دعاوی خانوادگی حتماً به وکیل متخصص نیاز دارید؟
وکیل متخصص دعاوی خانوادگی (وکیل خانواده) کسی است که بهطور خاص در قوانین مدنی، قانون حمایت خانواده ۱۳۹۱، آیین دادرسی مدنی و رویه جدید دادگاههای خانواده تسلط کامل دارد.
مزایای داشتن وکیل خانواده:
- تسریع در روند رسیدگی و جلوگیری از اشتباهات رایج
- آگاهی دقیق از حقوق و تکالیف قانونی شما
- دفاع حرفهای در جلسات دادگاه و شوراهای حل اختلاف
- مشاوره تخصصی در موضوعات پیچیده مثل مهریه بالا، حضانت فرزندان، طلاق توافقی یا یکطرفه
- جلوگیری از صدور احکام سنگین (مثل حبس به خاطر عدم پرداخت نفقه یا مهریه)
اگر در هر یک از دعاوی خانوادگی (طلاق، مهریه، نفقه، حضانت، جهیزیه و…) نیاز به مشاوره فوری یا وکیل متخصص دارید، همین حالا با ما تماس بگیرید تا در کوتاهترین زمان ممکن راهنماییتان کنیم.
مراحل رسیدگی به دعاوی خانوادگی با کمک وکیل میلاد اسدپور
۱. مطرح کردن موضوع با وکیل
در گام نخست، وکیل با دریافت اطلاعات اولیه از شما، وضعیت پرونده را بررسی کرده و با تطبیق موضوع با قوانین خانواده، امکان موفقیت در دادگاه را ارزیابی میکند.
۲. تحلیل حقوقی پرونده
پس از بررسی کلی، وکیل به تجزیه و تحلیل دقیق مدارک و ادعاها میپردازد تا بهترین عنوان حقوقی برای طرح دعوی را انتخاب کند.
۳. تنظیم و ثبت دادخواست
در این مرحله، دادخواست توسط وکیل تهیه و از طریق سامانه خدمات الکترونیک قضایی ثبت میشود.
۴. ارجاع به دادگاه و تعیین وقت جلسه
پس از ثبت دادخواست، پرونده به یکی از شعب دادگاه خانواده ارجاع شده و تاریخ جلسه رسیدگی تعیین و به طرفین ابلاغ میگردد.
۵. حضور در جلسه رسیدگی
در روز جلسه، وکیل با حضور در دادگاه از حقوق شما دفاع کرده و مستندات لازم را به قاضی ارائه میدهد.
۶. صدور رأی
قاضی پس از بررسی کامل پرونده و شنیدن دفاعیات، رأی نهایی خود را صادر میکند. این رأی میتواند بدوی یا قابل تجدیدنظر باشد.
۷. اجرای رأی
در صورت صدور رأی قطعی به نفع شما، میتوان نسبت به اجرای آن اقدام کرد. همچنین وکیل میتواند اجرای حکم را از طرف شما پیگیری و اجرا نماید.
با توجه به حساسیت بالا و پیچیدگیهای قانونی دعاوی خانوادگی (مانند طلاق، مهریه، حضانت و نفقه)، همراهی یک وکیل متخصص خانواده میتواند سرنوشت پرونده شما را بهطور کامل تغییر دهد.
حضور وکیل حرفهای نهتنها باعث تسریع چشمگیر در روند رسیدگی میشود، بلکه از اشتباهات جبرانناپذیر و پرهزینهای که معمولاً افراد بدون وکیل مرتکب میشوند، جلوگیری میکند و شانس موفقیت شما را به حداکثر میرساند.
وکیل دعاوی خانوادگی چه وکیلی است؟
وکیل دعاوی خانوادگی، وکیلی است که بهصورت تخصصی در زمینه اختلافات و موضوعات مرتبط با حقوق خانواده فعالیت میکند. این وکیل با تسلط بر قوانین مدنی، قانون حمایت خانواده، آیین دادرسی خانواده و تجربه در دادگاههای خانواده، به موکلین در مواردی مانند مهریه، نفقه، طلاق، حضانت فرزند، تمکین، اجرتالمثل، جهیزیه و سایر دعاوی خانوادگی مشاوره و نمایندگی حقوقی ارائه میدهد.
آیا برای طرح دعوای مهریه، حضور وکیل الزامی است؟
مهریه از طریق دو مسیر قابل مطالبه است: ۱) ثبت دادخواست در دادگاه خانواده ۲) ثبت در اداره اجرای ثبت اسناد (در صورت تنظیم سند رسمی ازدواج)
نفقه شامل چه مواردی میشود؟
نفقه شامل تأمین نیازهای متعارف زندگی زوجه مانند خوراک، پوشاک، مسکن، بهداشت و درمان و سایر هزینههای جاری مطابق با شأن زن است.
آیا مرد میتواند بدون اجازه همسر اول، ازدواج مجدد کند؟
در اغلب موارد نیاز به رضایت همسر اول یا اجازه دادگاه دارد، مگر در شرایط خاصی که قانون تصریح کرده است.
اجرتالمثل ایام زوجیت چگونه محاسبه میشود؟
اجرتالمثل بر اساس نوع خدماتی که زن در خانه شوهر بدون قصد تبرع (انجام کاری بدون اینکه فرد بخواهد آن کار را رایگان یا از روی محبت انجام دهد) انجام داده و با نظر کارشناس رسمی دادگستری محاسبه میگردد.
حضانت فرزند بعد از طلاق با چه کسی است؟
تا سن ۷ سالگی حضانت با مادر است، پس از آن با پدر؛ البته در هر مرحله دادگاه با در نظر گرفتن مصلحت کودک میتواند تصمیم متفاوتی بگیرد.
آیا توافق والدین درباره حضانت قابل تغییر است؟
بله، حتی اگر توافقی میان والدین وجود داشته باشد، دادگاه میتواند با توجه به مصلحت کودک، آن را تغییر دهد.
در چه صورتی طلاق بدون حضور زن ممکن است؟
اگر مرد شرایط قانونی برای طلاق را داشته باشد و دلایل کافی ارائه دهد، دادگاه حتی بدون حضور زن میتواند رأی طلاق صادر کند، البته حق زن برای اعتراض محفوظ است.
طلاق توافقی چقدر زمان میبرد؟
در صورت توافق کامل زوجین و انجام مشاوره اجباری، فرآیند طلاق توافقی معمولاً در چند هفته انجام میشود.
آیا تغییر جنسیت تأثیری در حقوق خانوادگی فرد دارد؟
بله، تغییر جنسیت میتواند بر حقوق و تکالیف فرد در خانواده، از جمله ارث، ازدواج و حضانت تأثیرگذار باشد و نیازمند پیگیری حقوقی دقیق است.